(تصاویر) بازار داغ شایعه درباره بازیگران سریال «سلمان فارسی»
تاریخ انتشار: ۳۰ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۲۴۱۰۶۵
سریال «سلمان فارسی» در آستانه فیلمبرداری بخش دوم قرار گرفته، دوباره گمانه‌ها برای انتخاب بازیگر را بالا برده در عین حال حضور حسام منظور، بیش از بقیه، قطعی شده است.
به گزارش تسنیم، نام بسیاری به‌عنوان بازیگران سریال «سلمان فارسی» مطرح می‌شود. بارها امرالله احمدجو و برخی دیگر از عوامل این سریال اعلام کرده‌اند که نزدیک به هر فصل و بخش، بازیگر مرتبط به آن انتخاب می‌شود و جلوی دوربین قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این اتفاقات و فضاها نیازی به گمانه‌زنی ندارد. حسین طاهری تهیه‌کننده سریال درباره فرآیند انتخاب بازیگران گفته بود: از سراسر ایران گروه فرستاده شده‌اند تا بچه‌ها استان به استان برنامه‌ریزی و نگاه کردند برای اینکه یک مقداری عمومی‌تر و جامع‌تر در انتخاب بازیگران داخل کشور باشد.
همان اوایل شروع تولید نام شهاب حسینی به‌عنوان بازیگر «سلمان فارسی» به میان آمد، شایعه‌ای که خیلی زود پاسخ داده شد؛ مدیر تولید سریال در گفت‌وگویی به خبرنگار تسنیم گفت: هنوز در این زمینه به جمع‌بندی نرسیده‌ایم اما مطمئناً در گزینه‌های این نقش، شهاب حسینی قرار ندارد. خیلی زود نام دیگری مطرح شد؛ مصطفی زمانی بازیگر سینما و تلویزیون. این نحوه گمانه‌زنی انتخاب بازیگران هم توسط گروه «سلمان فارسی» رد شد و سرانجام نام علیرضا شجاع‌نوری را به‌عنوان بازیگر اصلی سریال «سلمان فارسی» که تا میانسالی ایفای این نقش را به‌عهده دارد.
امرالله احمدجو یکی از نویسندگان و دستیار داود میرباقری در سریال «سلمان فارسی» است. او چند روز گذشته در جریان گفت‌وگوی مفصل خود با خبرنگار تسنیم به این نکته هم پرداخت. درباره بحث اضافه شدن 20 قسمت به سریال و اعلام اسامی برخی از بازیگران برای حضور در فصل ایران، او بخش اضافه شدن قسمت‌هایی به مجموع سریال را دور از دسترس ندانست اما فهرست اسامی‌ای که منتشر شده است برای او تعجب‌برانگیز بود، حتی به این نکته اشاره کرد: "تاآن‌جایی که من می‌دانم و روال این سریال‌هاست به هر فصلی نزدیک می‌شویم بازیگرانش انتخاب می‌شوند. هنوز خیلی زود است و احتمالاً شایعه باشد. چرا که به بخش‌های مختلف سریال نزدیک می‌شویم آن موقع با وسواس و دقت زیاد، بازیگر مناسب‌شان انتخاب می‌شود."
البته نام مجید مظفری، شکرخدا گودرزی و تنی چند از هنرمندان سینما و تلویزیون به‌عنوان بازیگران سریال «سلمان فارسی» مطرح شده است که قرار است جلوی دوربین داود میرباقری حاضر شوند، حتی پیگیری‌های تسنیم نشان می‌دهد حسام منظور بازیگری که او را این روزها بیشتر به نام «نجلا» می‌شناسند اما بازی‌های خوب و تأثیرگذاری در شبکه نمایش خانگی و سینما دارد، نامش به‌عنوان بازیگر سریال «سلمان فارسی» مطرح می‌شود. این انتخاب مثل بسیاری از انتخاب‌های دیگر اتفاق افتاده است اما تا زمانی که او جلوی دوربین داود میرباقری قرار نگیرد می‌توان منتظر هرگونه تغییر هم بود، اتفاقی که برای حضور برخی از بازیگران دیگر هم افتاده است.
فرهاد اصلانی در نمایی از سریال «سلمان فارسی»
آن‌طور که یکی از عوامل این سریال به خبرنگار تسنیم گفت حسام منظور قرار است نقش پدر سلمان فارسی را ایفا کند و نقش جوانی این شخصیت را امیر رضایی بازیگری که بیشتر روی صحنه تئاتر و چند تله‌فیلم تلویزیونی دیده شده است، ایفا می‌کند. انتخاب او بیشتر به‌خاطر جنبه شبیه بودن به شجاع‌نوری انتخاب شده است. البته این شخصیت بخش نوجوانی و کودکی هم دارد که به‌مرور بازیگرانش انتخاب می‌شوند و جلوی دوربین می‌روند. پیگیری‌ها نشان می‌دهد این سریال با کودکی سلمان فارسی آغاز می‌شود و تا واقعه غدیرخم ادامه پیدا می‌کند.
یکی از گمانه‌هایی که صحت و سقم آن مورد بررسی قرار گرفت نامِ رضا کیانیان بود که به‌عنوان بازیگر سریال مطرح شد. او به‌عنوان مدرس یکی از کارگاه‌های جشنواره فیلم کوتاه حاضر شد و در حاشیه این حضور به این گمانه‌زنی پاسخ داد. او گفت فعلاً صحبتی با او نشده است و معلوم نیست که در این سریال حضور پیدا کند یا خیر، فرآیند انتخاب بازیگر به این صورت نیست، هر موقع قطعی شد حتماً همه رسانه‌ها باخبر می‌شوند و نقش هم مشخص می‌شود.
او در جریان صحبت‌هایش با فیلمسازان فیلم کوتاه درباره بازی در سریال «مختارنامه» هم این نکته را مطرح کرد: "من اصلاً از سریال تاریخی خوشم نمی‌آید چون به‌نظرم همه چیز چنین کارهایی مصنوعی است و من لذت نمی‌برم ولی وقتی فیلمنامه را خواندم دیدم بر اساس فانتزی‌ای که دارم این نقش خوراک من است، مدتی که از فیلمبرداری گذشت از آقای میرباقری پرسیدم "این نقش به چه‌چیزی علاقه داشته است"، او گفت "به نماز خواندن و غذا خوردن، که این از زندگی شخصی آن کاراکتر بود پس توصیه من به شما این است که اگر می‌خواهید نقشی به دل تماشاگر بنشیند زندگی شخصی کاراکتر را به تماشاگر نشان بدهید."
در آستانه شروع فصل ایران سریال «سلمان فارسی»، بحث حضور بازیگران «مختارنامه» در این پروژه داغ شده است. نام رضا کیانیان، محمدرضا شریفی‌نیا، حسن پورشیرازی، مهدی فخیم‌زاده، عنایت شفیعی، محمد فیلی، فریبا کوثری، جعفر دهقان، بهرام شاه‌محمدلو، ویشکا آسایش، شهرام حقیقت‌دوست، شهرام عبدلی و محمد صادقی به چشم می‌خورد، حتی خود مرحوم سیامک اطلسی قبل از ابتلا به کرونا و در جریان بازی در سریال شبکه سه سیما، در گفت‌وگو با تسنیم گفته بود قرار است در این سریال ایفای نقش کند.
اما چقدر این گمانه‌زنی‌ها واقعیت دارد؟ حتی در گفت‌وگویی رادیویی، مهران غفوریان در آن خبر از حضورش در سریال داود میرباقری داده بود، یا خبرهایی که از احتمال حضور چهره‌ای همچون ارژنگ امیرفضلی در این سریال، منتشر شده است، البته به‌تعبیر مهران غفوریان قرار بود این تجربه در سریال «ماه تی‌تی» میرباقری رقم بخورد.
همان‌طور که در این گزارش به آن پرداخته شد داود میرباقری بسته به موضوعی که پیش می‌آید سراغ بازیگران می‌رود و خیلی با وسواس و ظرافت این کار را دنبال می‌کند. بارها در آثار گذشته‌اش دیده شده است که از بازیگران قدیمی خود استفاده می‌کند. عمده تیم بازیگران سریال «امام علی(ع)» در «مختارنامه» و عمده بازیگران این سریال در «شاهگوش» حضور داشتند. تا اینجای کار هم فرهاد اصلانی یکی از نقش‌های مهم این سریال را به‌عهده دارد، اما در سریال «سلمان فارسی» به‌جهت متفاوت بودن فضای کار، احتمالاً میرباقری بیشتر سراغ بازیگران خارجی، تئاتری و کمتر از قدیمی‌های خودش بهره ببرد.
قدیمی‌هایی که برخی از آنها به‌لحاظ فیزیکی و جسمانی از قوّت قبل برخوردار نیستند؛ نمونه بارز آن رضا رویگری که مدت‌هاست به‌علت سکته مغزی قادر به حضور در کارهای تاریخی بیگ‌پروداکشن نیست، یا بازیگرانی مثل سیامک اطلسی که فوت کرده‌اند. باید دید بخشی از این بازیگران که نام‌شان در رسانه‌ها مطرح شده است در همان مقام «گمانه» باقی خواهد ماند و یا دوباره میرباقری از بازیگران گذشته‌اش که تجربه‌های خوبی از خودشان به‌جای گذاشته‌اند استفاده خواهد کرد.
گفته می‌شود علی دهکردی در قشم و داریوش فرهنگ در شاهرود جلوی دوربین داود میرباقری بوده‌اند. صحبت بر سرِ آمدنِ شکرخدا گودرزی و بازی در نقش کلبی است، تاجری که از اورشلیم، "سلمان فارسی" را تا حجاز می‌آورد و وسط راه او را به یک یهودی می‌فروشد. پیش از این شکرخدا گودرزی و مجید مظفری درباره حضورشان در این سریال با خبرنگار تسنیم گفت‌وگوهایی داشته‌اند باید دید با چه نقش و چه زمانی به این سریال اضافه خواهند شد.
تورج نصر و علیرضا شجاع‌نوری در سریال «سلمان فارسی»
همچنین تورج نصر دوبلور پیشکسوت که صدای او بیشتر مخاطب را یاد شیپورچی کارتون پسر شجاع می‌اندازد در سریال «سلمان فارسی» ایفای نقش می‌کند. تصویری از او و علیرضا شجاع‌نوری در فضای مجازی منتشر شده و نشانگر این موضوع است. وقتی از این صدای ماندگار پیگیر می‌شویم خیلی اطلاعاتی نمی‌دهد اما حضورش را با چند نقش و گریم متفاوت تأیید می‌کند. او دومین دوبلوری است که در این سریال تلویزیونی حضور دارد، چرا که مرحوم چنگیز جلیلوند هم به‌عنوان آخرین اثر در کارنامه بازیگری‌اش، نقش اسقف را در این مجموعه تلویزیونی از خود به‌یادگار گذاشته است.
چندی پیش در گفت‌وگو با محمود اردلان طراح جنگ‌های سریال «مختارنامه» که در سریال «سلمان فارسی» هم این مسئولیت را به‌عهده دارد و قرار است در فصل ایران هم به جمع بازیگران بپیوندد، به خبرنگار تسنیم، چراغ سبز حضور خودش به‌عنوان بازیگر را هم روشن کرد. او گفت: دو سه ماه دیگر بیزانس تمام می‌شود؛ بخش جنگی رومی و یونانیان را در کشتی داریم و دکورهای سختی در شاهرود ساخته شدند. در خدمت بازیگران مطرحی از یونان، ایتالیا، مراکش، سوریه، لبنان و اردن بودیم که صحنه‌های اکشنی داشتند. بعد از تمام شدن فیلمبرداری این بخش، در فصل ایران آقای میرباقری ان‌شاءالله یک نقش خوبی به من بدهند و در بخش بازیگری هم خدمت‌شان خواهم بود. آنجا لشکرکشی و جنگ‌های زیادی دارند و بخش حجاز که جنگ‌های زیادی از خندق گرفته تا خیلی از نبردهای نفس‌گیر دیگری که ساخته خواهند شد.
در مرحله بیزانس علاوه بر حضور تاجر داستان یعنی فرهاد اصلانی و رسانه‌ای شدن تصاویر نقش‌آفرینی محمدرضا هدایتی با لباس هندی‌ها، هشام رستم بازیگر تونسی سریال سلمان، نقش "راهب" را ایفا می‌کند، اسقف را هم مرحوم چنگیز جلیلوند به‌عنوان برگ زرینی در کارنامه‌اش به‌یادگار گذاشت.
یکی از کاراکترهای دیگر این سریال را مهدی فقیه ایفا می‌کند که قبلاً هم در سریال‌های تاریخی مثل "ملک سلیمان" از او نقش‌های شگرفی دیده‌ایم حالا مقابل دوربین داود میرباقری هم در نقش "جذامی" ظاهر شده است. باید منتظر بمانیم تا مرحله به مرحله بازیگران خوب سینما، تلویزیون و تئاتر که در شهرستان‌ها و پایتخت تست‌های بازیگری داده‌اند و به‌تناسب زمان و نقشی که برای آنها انتخاب شده‌اند به کار اضافه شوند.
سریالی که به زندگی و زمانه یار ایرانی پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌پردازد از سه فصل دوران ایران ساسانی، امپراطوری بیزانس و حجاز صدر اسلام برخوردار است و به‌جهت آماده بودن فضای کار، کارگردان روایت «سلمان فارسی» را از بیزانس، آغاز کرد. سریال در دو بخش کودکی سلمان تا رحلت پیامبر(ص) و بازگشت سلمان به مدائن طراحی شده است.
نمایی از سریال «سلمان فارسی» و بازی محمدرضا هدایتی
فضایِ کار «سلمان فارسی» به‌زودی وارد فصل ایران خواهد شد و به‌تعبیر امرالله احمدجو احتمالاً بخش‌های خارجی آن فیلمبرداری می‌شود تا با کامل شدن دکورهای این فصل، تصویربرداری «ایران» سریال وارد بخش جدّی‌تر خود بشود.
تصویربرداری «سلمان فارسی» از زمستان سال 1398 در کویر شهداد کرمان و جزیره قشم آغاز شد و بارها به‌دلیل شرایط کرونا متوقف شد و تاکنون در لوکیشن‌های مختلفی مانند شاهرود، شهرک غزالی، سمنان (شاهرود)، جلفا، شهرک سینمایی نور قم، سواحل مازندران، جزیره قشم و… فرآیند تولید سریال انجام شده است.
پیش‌بینی شده است در فصل‌بندی این بخش از داستان سریال «سلمان فارسی» از تولد روزبه (سلمان) تا پیش از وفات پیامبر اسلام(ص) روایت شود و تا 1405 آماده پخش شود.
تاکنون بازیگرانی همچون فرهاد اصلانی، داریوش فرهنگ، محمدرضا هدایتی، احترام برومند، رامونا شاه، علی دهکردی، مرحوم چنگیز جلیلوند، مهدی فقیه، محمدجواد جعفرپور، علیرضا مهران، چند بازیگر خارجی و حدود 1500 بازیگر تئاتری و بومی جلوی دوربین این سریال رفته‌اند.
نمایی از سریال «سلمان فارسی» و بازی مرحوم چنگیز جلیلوند
گفته می‌شود که ماجرای غدیرخم هم در سریال "سلمان فارسی" روایت خواهد شد، البته هنوز مشخص نیست که تمهیدات "میرباقری" برای روایت داستان‌های سلمان فارسی در قسمت‌های پیش‌بینی‌شده به کجا خواهد رسید؛ آیا سریال در ماجرای غدیر به پایان می‌رسد و یا تا رحلت پیامبر اکرم(ص) ادامه پیدا خواهد کرد؟
حتی شاید در صورت لازم، فصل دومی هم برای ساخت داستان‌های دیگر زندگی و احوالات "سلمان فارسی" درنظر گرفته شود؛ آیا سریال تا رحلت پیامبر اکرم(ص) پیش خواهد رفت یا در ماجرای غدیر به پایان برسد؟ باید دید که "داود میرباقری" در روایت خود، احوالات این صحابه پیامبر را از کجا به کجا می‌رساند.
مرقد مطهر سلمان فارسی صحابی ایرانی پیامبر اکرم(ص) و از یاران حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) در 30کیلومتری جنوب‌شرقی شهر بغداد در شهر مدائن قرار دارد؛ کنار حرم سلمان فارسی مرقد طاهر فرزند امام محمدباقر(ع)، مرقد عبدالله‌بن جابر انصاری و مرقد حُذَیفة‌بن ایمان قرار دارند، سلمان فارسی(ع) هشت صفر سال 36 هجری قمری درگذشت.
منبع: فرارو
کلیدواژه: سریال سلمان فارسی بازار داغ شایعه داوود میرباقری دوربین داود میرباقری مرحوم چنگیز جلیلوند عنوان بازیگر بازیگران سریال خبرنگار تسنیم انتخاب بازیگر فرهاد اصلانی جلوی دوربین سلمان فارسی فصل ایران گمانه زنی شجاع نوری تسنیم گفت مطرح شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۴۱۰۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بازیگران سریال تورم
یک پژوهش جدید درباره ریشه‌ها و ویژگی‌های تورم در ایران، بازیگران اصلی این پدیده مزمن را معرفی کرد. این مطالعه نشان می‌دهد که از میان تکانه‌های تحریمی و تکانه‌های پولی، تحریم‌ها اثر ماندگارتری بر افزایش تورم در اقتصاد ایران دارند.
به گزارش دنیای اقتصاد، علت این امر به این نکته بازمی‌گردد که تکانه خارجی از سه کانال انتظارات، تقاضا و عرضه بر تورم و تولید اثر می‌گذارد؛ در حالی‌که اثر تکانه پولی فقط محدود به کانال تقاضا است. در همین ارتباط، احمدرضا جلالی‌نائینی، اقتصاددان، در ارائه آخرین مطالعه خود بر این نکته تاکید کرد که با وجود غالب بودن اثر تحریم و نرخ ارز در کوتاه‌مدت، در بلندمدت عامل پولی تعیین‌کننده اصلی نرخ تورم است و نباید از آن غافل شد.
به عقیده این استاد دانشگاه، با توجه به اثرگذاری تکانه خارجی بر کاهش ارزش ریال و نیاز واحدهای تولیدی به سرمایه در گردش، سیاستگذار پولی با بده-بستان میان رکود و تورم مواجه می‌شود و با پاسخ به این نیاز، متغیر‌های پولی نظیر پایه پولی را افزایش می‌دهد.
در ماه‌های پایانی سال گذشته، همایش «دنیای اقتصاد» با حضور صاحب نظران و کارشناسان برجسته برگزار شد و آینده اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۳ مورد بررسی قرار گرفت. احمدرضا جلالی نائینی، استاد گروه اقتصاد موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، در ارائه خود از روند فعلی تورم در اقتصاد ایران، به تشریح علل و ریشه‌های تورم در اقتصاد ایران پرداخت و ضمن بررسی عوامل موثر بر افزایش یا کاهش سطح تورم در ایران، به روند آتی آن در ماه‌های پیش‌رو اشاره کرد. متن زیر شرح سخنان این اقتصاددان در همایش چشم انداز سال ۱۴۰۳ است.
همایش چشم انداز اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۳، در ماه‌های پایانی سال ۱۴۰۲ و از سوی «دنیای اقتصاد» برگزار شد و صاحب نظران حوزه‌های مختلف به ارائه تحلیل‌های خود از وضعیت فعلی و آتی اقتصاد ایران پرداختند. احمدرضا جلالی نائینی، استاد گروه اقتصاد موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی یکی از کارشناسان حاضر در این برنامه بود و به بررسی و تحلیل تورم در اقتصاد ایران پرداخت.
ویژگی‌های تورم در اقتصاد ایرانجلالی نائینی صحبت‌های خود را با این نکته آغاز کرد که در اقتصاد ایران، جهش‌های تورمی غالبا پادچرخه‌ای عمل می‌کند و در دوران رکود رخ می‌دهد و همزمان با اصابت تکانه‌های ارزی، به واسطه محدودیت تراز پرداخت‌ها و تحریم‌ها، اتفاق می‌افتد. نائینی در ادامه برای تورم اقتصاد ایران چهار ویژگی مهم بیان کرد.
بر این اساس، طبق شکل یک و با بررسی رفتار تاریخی نرخ تورم، رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت و نرخ ارز بازار آزاد می‌توان دریافت که افزایش نرخ تورم که به موجب انبساط تقاضا ناشی از سیاست‌های پولی و مالی ایجاد شده را می‌توان با سیاست‌های انقباضی پولی و بهنگام کنترل کرد، اما کنترل تورم‌هایی که از تکانه‌های عرضه و فشار هزینه ناشی می‌شود به سهولت میسر نیست.
دومین ویژگی قابل توجه تورم ایران که در شکل ۲ کاملا قابل مشاهده است، آن است که نرخ تورم طی سال‌های ۱۴۰۲-۱۳۹۷ لختی (پایداری) بیشتری در نرخ‌های بالاتر داشته و که نه تنها با رفتار نرخ تورم در دوره‌های قبلی خیلی متفاوت بوده بلکه ماهیت آن از تورم مزمن به تورم لجام گسیخته تغییر کرده است.
سومین ویژگی تورم در اقتصاد ایران این است که شاخص قیمت تولید‌کننده و مصرف‌کننده در بخش کالا همبستگی بالایی داشته و در مقابل تکانه‌های ارزی جهش شدیدتری نسبت به بخش خدمات دارند، اما شاخص قیمت تولید‌کننده و مصرف‌کننده در بخش خدمات با یک وقفه و با شدت بیشتری به این تکانه‌ها واکنش نشان می‌دهند. معمولا در پی اصابت تکانه‌های ارزی قیمت کالا‌های واسطه‌ای و سرمایه‌ای در قیاس با نرخ دستمزد افزایش می‌یابد، بنابراین هزینه تولید در بخش کالا سریع‌تر از بخش خدمات بالا می‌رود. این افزایش هزینه در تولید متعاقبا به سبد مصرف منتقل می‌شود.
جلالی‌نائینی در تشریح آخرین ویژگی تورم در ایران بیان کرد که طبق آمار‌های سه دهه اخیر، نرخ رشد ارز در مقایسه با سایر متغیر‌های کلان بیشترین همبستگی با نرخ تورم را داشته است.
او در ادامه بر این نکته تاکید کرد که تبعات جهش‌های نرخ ارز در اقتصاد ایران محدود به تغییر در قیمت‌های نسبی نیست و آثار دیگری بر جا می‌گذارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
فشار تورمی از کدام کانال‌ها وارد می‌شود؟جلالی نائینی در ادامه به ارائه شمای کلی نحوه ایجاد و انتشار فشار‌های تورمی در اقتصاد ایران پرداخت. اقتصاد ایران طی نیم قرن اخیر ویژگی‌های یک اقتصاد باز و کوچک و صادرکننده کالا‌های خام، با تمرکز تولید بر فرآوری نهایی را داشته است. هر چند طی ۱۰ سال گذشته جانشینی واردات در سطح گسترده‌ای اتفاق افتاده، اما هنوز تولید در شماری از بخش‌ها نیاز به واردات کالا‌های واسطه‌ای و سرمایه‌ای دارد و در شماری از اقلام تولید داخلی کفایت تقاضای داخلی را نمی‌دهد. به‌طور کلی و همان‌طور که شکل ۵ نشان می‌دهد، دو نوع غالب تکانه بر تورم اقتصاد ایران اثر می‌گذارد؛ تکانه‌های اسمی حاصل شده از سیاست‌های مالی و پولی و تکانه‌های خارجی شامل تکانه‌های رابطه مبادله و تحریم‌ها دو عامل اصلی اثرگذار بر اقتصاد ایران به شمار می‌رود و مبادی ورودی و مکانیسم تسری این دو تکانه، کانال عرضه و تقاضا است.
تکانه‌های خارجی سه اثر متفاوت بر جا می‌گذارند. تبعات فوری اصابت تکانه خارجی عبارتند از کاهش تقاضای دارایی ریالی، افرایش نرخ ارز و تحریک انتظارات تورمی. در دومین گام، اثر تکانه خارجی از کانال عرضه تسری می‌یابد و با ایجاد محدودیت در تراز پرداخت‌ها و جریان تجارت خارجی و افزایش نرخ ارز، هزینه واردات نهاده‌های تولید افزایش یافته و این امر هزینه تولید را افزایش و موجب انقباض عرضه می‌شود. در نتیجه اصابت این نوع تکانه نیاز به سرمایه در گردش افراد حقیقی و حقوقی افزایش یافته و سبب افزایش تقاضای درون زا برای اعتبارات بانکی می‌شود. بانک‌ها هم برای گرفتن خطوط اعتباری از بانک مرکزی صف می‌بندند. در نهایت آثار افزایش تقاضای درون زا به ترازنامه سیستم بانکی و بانک مرکزی منتقل می‌گردد. آخرین اثر تکانه‌های خارجی به این صورت است که بر اثر منفی شدن رابطه مبادله یا وضع تحریم‌ها درآمد حاصل از فروش نفت کاهش می‌یابد، در نتیجه درآمد دولت کاهش یافته و با تشدید کسری بودجه، در نهایت آثار آن نیز روی ترازنامه بانک مرکزی تخلیه می‌شود.
به این ترتیب، تکانه‌های خارجی از مجرای عرضه و تقاضا وارد شده و از درگاه بودجه دولت، ترازنامه بانک مرکزی و ترازنامه شبکه بانکی به کل اقتصاد تسری پیدا می‌کند. باید در نظر داشت که تکانه‌های اسمی و خارجی هر دو آثار خود را از طریق ترازنامه بانک مرکزی و شبکه بانکی به کل اقتصاد منتقل می‌کنند. باید توجه داشت که در صورتی که اقتصاد تنها یک تکانه اسمی انبساطی صرف را تجربه کند (تکانه خارجی صفر باشد)، بانک مرکزی می‌تواند مطابق با رویکرد کلاسیک پولی و با کاهش پایه پولی یا افزایش نرخ بهره اقدام به رفع این آثار کند.
تکانه‌های خارجی تحریم از طریق افزایش تقاضای درون زا برای تامین مالی کسری بودجه و سرمایه در گردش بنگاه‌ها بر ترکیب و نرخ رشد کل‌های پولی اثر می‌گذارد؛ بنابراین لازم است که تفاوت برون زایی و درون زایی تغییرات در ترازنامه بانک مرکزی و شبکه بانکی را بتوانیم درنظر داشته باشیم و تفکیک کنیم. تکانه‌های خارجی که موجب بروز تکانه از نوع فشار هزینه می‌شوند دو اثر هم زمان دارند، هم نرخ تورم را افزایش می‌دهند و هم تولید بالقوه را کاهش می‌دهد و در صورت تداوم، انتظارات تورمی را پابرجاتر می‌کنند. برخی از صاحب‌نظران اشاره می‌کنند که سیاست بهینه پولی فقط محدود به مقابله با تورم نیست و در صورت وقوع تکانه سمت عرضه، مقام پولی نمی‌تواند نسبت به افت تولید و گسترش وضعیت رکودی بی تفاوت باشد و با بده-بستان تولید و تورم مواجه است.
چالش نرخ بهرهبراساس این پژوهش، پیش‌تر درباره مجرای انتظارات و اثر تکانه‌های خارجی منفی و افزایش نرخ ارز بر تضعیف تقاضای دارایی‌های ریالی اشاره شد. در این میان، نرخ‌های سود بانکی پایین‌تر از نرخ تورم انتظاری و مالیات تورمی مزید بر علت می‌شود. بر اساس نظریه‌های متعارف، تقاضای پول را می‌توان به دو بخش تقاضای دارایی و تقاضای معاملاتی و احتیاطی تقسیم کرد. وقتی نااطمینانی افزایش می‌یابد و انتظارات تورمی تقویت می‌شود تقاضای معاملاتی و احتیاطی که سیالیت بیشتری دارند افزایش می‌یابد و، چون در این شرایط وظیفه ذخیره ارزش پول تضعیف می‌شود، تقاضای دارایی‌های ریالی کاهش می‌یابد. نسبت پول به نقدینگی تقریبی برای تغییر در این دو بخش از تقاضا است. شکل ۶ سهم از رشد نقدینگی برحسب مصارف را نشان می‌دهد. بر همین اساس رشد پول بالاتر از رشد نقدینگی بوده و نسبت پول به نقدینگی افزایش یافته است. زمانی که به علت تکانه‌های منفی خارجی نرخ ارز افزایش می‌یابد، تقاضای دارایی برای ریال کاهش، اما تقاضای معاملاتی بالا می‌رود.
تکانه اسمی مهم‌تر است یا تکانه خارجی؟نتایج پژوهش این استاد دانشگاه در شکل ۷ نشان می‌دهد در صورتی که مقام پولی واکنشی از خود نشان ندهد، اثر فوری یک تکانه خارجی بر تورم بیشتر و طولانی‌تر از تکانه پایه پولی در اقتصاد است. علت این امر به این نکته باز می‌گردد که تکانه خارجی از سه مجرای انتظارات، تقاضا و عرضه بر تورم و تولید اثر می‌گذارد درحالی که اثر تکانه پولی فقط محدود به مجرای تقاضا است.
با نرخ ارز چه باید کردبر اساس شکل ۸، شاخص قیمت کالا‌های مبادله‌ای طی سال‌های اخیر بالاتر از شاخص قیمت مصرف‌کننده قرار داشته و این موضوع نشان می‌دهد کالا‌های مبادله‌ای گران‌تر شده اند. اگر سازوکار تخصیص منابع در کشور کارآتر، هزینه مبادله کمتر، سیاست خارجی همراه‌تر و ابعاد رانت‌جویی محدودتر بود، طی پنج سال گذشته علائم قیمتی موجب افزایش تولید کالا‌های مبادله‌ای و جایگزینی وسیع‌تر واردات می‌شد و با رشد خالص صادرات، ضربه‌پذیری اقتصاد از کالا‌های خارجی را محدود می‌کرد. مراد از ذکر این مشاهده سیاست میخکوب کردن ارز تحت شرایط نامساعد توسط بانک مرکزی نیست.
در زمان اصابت تکانه‌های منفی خارجی، سازوکار‌های اقتصادی و تغییر در عرضه و تقاضای نسبی ارز باعث تغییر نرخ ارز می‌شود. در این حالت بانک مرکزی و اقتصاد کشور تحت تاثیر تکانه برون‌زای ارزی هستند و امکان دخالت گسترده در بازار به علت عدم دسترسی به منابع ارزی و بازار‌های مالی بین‌المللی وجود ندارد و مقام پولی در مقابل عمل انجام شده قرار می‌گیرد. این وضعیت با افزایش سیاستی نرخ ارز توسط مقام مسوول متفاوت است. در متون علمی واکنش درخور سیاستگذار به تکانه‌های منفی خارجی افزایش نرخ حقیقی ارز است. اما مقامات پولی و مالی با تدوین و اجرای بسته سیاستی مناسب و کنترل انتظارات تورمی، مانع افزایش ابعاد افزایش نرخ ارز حقیقی می‌شوند.
ثابت نگه داشتن نرخ ارز در تورم‌های بالا سیاستی قابل تداوم نیست. کنترل نرخ ارز از طریق سیاست‌گذاری چند بعدی معتبر و باورپذیر که باعث کاهش نااطمینانی‌های اقتصادی و سیاسی شده و انتظارات تورمی را لنگر می‌کند، میسر می‌شود. نتایج به دست آمده از چند الگوی منتخب نقش تعیین‌کننده نوسانات نرخ ارز بر نوسانات تورم در کوتاه و میان‌مدت در اقتصاد ایران را تایید می‌کند.
نوسانات کوتاه‌مدت نرخ تورم بیشترین تاثیر را به ترتیب، از نوسانات نرخ ارز، انتظارات تورمی و رشد پول می‌گیرد. بر اساس آمار‌های اعلام شده، کاهش رشد نقدینگی در چرخه‌های کوتاه‌مدت لزوما با کاهش تورم همبستگی زیادی ندارد، اما در افق بلندمدت کنترل نقدینگی اثربخشی بالاتری دارد. علاوه بر نرخ ارز، در کوتاه و میان‌مدت نوسانات نرخ تورم تحت تاثیر نوسانات انتظارات تورمی است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که هر چند متغیر‌های انتظارات تورمی و نرخ ارز در رفتار نرخ تورم بسیار اثرگذار هستند، اما شکاف تولید (فشار تقاضای حقیقی) در کوتاه‌مدت اثر معناداری بر تورم ندارد.
جاده کندوان یک طرفه شد